Fastrygowanie. Cieszyńskie opowieści
Czerwiec 2020 – wrzesień 2021
Działanie finansowane ze środków Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji
Wsparcie okazała nam Świetlica Krytyki Politycznej w Cieszynie
Pandemia wirusa Covid-19 znacząco wpłynęła na życie mieszkańców i mieszkanek Cieszyna oraz Czeskiego Cieszyna, powodując między innymi, że ponownie po wielu latach zaczęli dostrzegać obecność granicy. Również dla nas, przebywających w mieście gościnnie, była ona widocznym znakiem pewnych zmian. Obserwowaliśmy przywrócone stanowiska kontroli granicznej i protesty pracowników transgranicznych, które odbywały się wzdłuż rzeki Olzy, słuchaliśmy opowieści o osobach, które z dnia na dzień straciły pracę oraz o rozdzielonych granicą rodzinach i przyjaciołach. Rzeka nie tylko na powrót stała się fizyczną granicą – zaczęła ponadto kształtować nowe znaczenia i przywoływać wspomnienia z poprzedniego systemu.
Zaczęliśmy też zadawać pytania o znaczenie granic; o to, w jaki sposób kształtują nasze postrzeganie świata i najbliższej przestrzeni. Przede wszystkim chcieliśmy dowiedzieć się, jak o granicy mówią Ci, którzy na co dzień przemieszczają się pomiędzy Cieszynem a Czeskim Cieszynem. W tym celu spotkaliśmy się z sześcioma osobami, które podzieliły się z nami swoimi opowieściami o Olzie, o mieście w „dobrej skali”, o fizycznej i wyobrażeniowej obecności granicy. Wywiady zostały przeprowadzone w kluczu historii mówionej w styczniu i lutym 2021 roku. Z zebranych historii ułożyliśmy sześć swobodnych tekstów, które są naszą interpretacją usłyszanych opowieści. Staraliśmy się znaleźć zarówno punkty wspólne, jak i różnice pomiędzy danymi wypowiedziami naszych rozmówczyń i rozmówców – wszystkie jednak ostatecznie prowadzą nas do Olzy i jej powidoków, powracających w ich doświadczeniu.
Rezultatem naszego działania są wideoeseje, które zawierają oryginalne nagrania wypowiedzi mieszkańców dwóch Cieszynów oraz nagrania filmowe i dźwiękowe, powstałe głównie podczas naszych spacerów etnograficznych po mieście. Aby podsumować projekt i przekazać opowiedziane nam historie, stworzyliśmy zin, w którym znajdują się wspomniane teksty powstałe w oparciu o zebrane wywiady oraz zdjęcia przygranicznych miast.
